‘Ik noem het een rondreizend circus’

Rob van Lieshout van Rabobank Horst-Venray heeft samen met Leo Philipsen en Ania Brzeczak-Janssen, bewoners van Ysselsteyn, Café Integracja opgezet. Zij organiseren, samen met enkele betrokkenen, avonden waarbij Polen en Nederlanders elkaar ontmoeten en leren kennen. Het doel is om Polen te helpen met integreren.

Het idee van een integratiecafé ontstond doordat Leo Philipsen geïnspireerd raakte door het verhaal van de Poolse Ania Brzeczak-Janssen. Zij woont inmiddels al twaalf jaar in Nederland en voelt zich thuis in het land. “In ons eerste gesprek kwam Ania enorm fanatiek, gedreven en enthousiast over. Ania wilde op dorpsniveau een spellenmiddag organiseren voor Poolse gezinnen om ze in contact te brengen met de samenleving. Dat kleine idee is de basis geworden van Café Integracja”, vertelt Leo.

Als onderdeel van de maatschappelijke agenda van Rabobank Horst-Venray staat het thema ‘Samen voor de gezondste regio 2025’ centraal. Middels zestien projecten wil zij haar maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. “De bank stelde een maatschappelijke agenda op met vier thema’s, waarvan één van die thema’s agrifood is. Omdat er in de agrifood veel Poolse arbeiders aan het werk zijn, ontstond samen met Leo en Ania het idee om de Polen te helpen met integreren in Nederland. Wij willen dat mensen in de regio een fijn leven hebben en zich hier thuis voelen”, vertelt Rob van Lieshout, kwartiermaker van het project. “We willen dat er een fysieke plek bestaat waarbij Poolse mensen toenadering tot Nederlanders kunnen zoeken. In eerste instantie kreeg het project de naam Cultuurcafé. Maar dat vond ik de lading niet dekken. We willen op een laagdrempelige manier mensen met elkaar laten ontmoeten. Het project is gericht op Polen die hier een toekomst willen opbouwen. De letterlijke vertaling van integratie is in het Pools integracja. Vandaar de naam Café Intergracja”, legt Rob uit. Er is bewust gekozen om alleen Nederlanders met Polen met elkaar te laten ontmoeten. Volgens Ania Brzeczak-Janssen matchen die culturen goed. “Er zijn natuurlijk meer arbeidsmigranten uit verschillende landen, maar tussen sommige nationaliteiten botst het, waardoor er spanningen ontstaan”, legt ze uit. “Je moet ook ergens beginnen. Het zou mooi zijn als er in de toekomst meerdere nationaliteiten betrokken raken. Maar voor nu laten we het bij Poolse en Nederlandse mensen”, aldus Rob.

Tijdens de opstartfase ging een aantal Poolse werknemers, mensen uit de Poolse uitzendbranche en leden van de Ysselsteynse dorpsraad met elkaar om de tafel. “Puur om te praten over de problemen die Poolse mensen ondervinden hier in Nederland. Er kwamen toen meerdere ideeën tot stand om wat aan die brede problematiek te doen”, vertelt Rob. “Polen komen niet uit zichzelf, dat is het verschil met Nederlanders. De mentaliteit van Polen is anders, wij zijn terughoudender. Het is een grote stap om naar buiten te komen. De taalbarrière is daar een oorzaak van. Maar ze gebruiken vaak ook smoesjes”, vertelt Ania. Toch is het integratiecafé niet alleen bedoeld om Polen te helpen met integreren, maar ook om bij de Nederlanders het beeld van Polen te veranderen. “Polen worden vaak gezien als overlastveroorzakers, maar dat is niet zo. Ik erger me mateloos aan Nederlanders die zo denken. We hebben Polen hard nodig in onze maatschappij en daarom is het belangrijk dat Nederlanders Poolse mensen accepteren. Integreren doe je samen”, legt Leo uit.

De eerste bijeenkomst van Café Integracja vond plaats in Café Roelanzia in Ysselsteyn op dinsdag 25 juni. Ongeveer twintig mensen bezochten de eerste bijeenkomst, waarbij er door Rob en een Poolse betrokkene een presentatie werd gehouden. Daarna kwam de ‘kletspot’ met vragen op tafel. “Daar werd zeer enthousiast op gereageerd zowel door de Nederlanders als de Polen. In de ‘kletspot’ zaten luchtige vragen of tegenstellingen om de mensen met elkaar in gesprek te laten komen. En dat is zeker gelukt”, vertelt Rob. “Inhoudelijk zat de bijeenkomst goed in elkaar. Het is jammer dat er weinig mensen aanwezig waren, de drive is er maar er moeten meer mensen in beweging komen”, vult Leo aan. Voor deze avond nodigde Ania gericht Poolse mensen uit. Ook zochten de initiatiefnemers contact met de Poolse uitzendbranche om Poolse mensen te benaderen. “Je moet een lange adem hebben om Poolse mensen te overtuigen. Je moet ze persoonlijk benaderen, want anders komen ze niet”, vertelt Rob.

Waarom gekozen is voor Ysselsteyn? “Omdat Leo en Ania in Ysselsteyn wonen en omdat er in dat dorp veel Poolse arbeidsmigranten werken. Maar het is niet de bedoeling dat Cafe Intergracja elke keer in hetzelfde dorp wordt georganiseerd. Ik noem het een rondreizend circus. Het is de bedoeling om in september of oktober bij camping de Walnoot in Oirlo een tweede bijeenkomst met een ander thema te organiseren”, aldus Rob. Hoe de toekomst van Cafe Intergracja er uitkomt te zien is nog een vraagteken. Voor nu helpt Rabobank om het project te faciliteren en een financiële impuls te geven om op te starten. “Denk hierbij aan het regelen van een locatie en het betalen van de consumpties, de bittergarnituur en de Poolse versnaperingen in het café. Maar dat gaat niet om een groot geld bedrag. Voor nu bemoei ik me nog met het project, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat het project zelf gaat lopen en dat het bedrijfsleven, overheid en andere belanghebbende partijen dit project gaan dragen. Dit project gaat sponsoren. Voor nu zijn de betrokkenen erg enthousiast, maar het risico bestaat dat het enthousiasme wegebt en dat iedereen weer overgaat tot de waan van de dag. We moeten daarom iedereen blijven aansporen”, vertelt Rob. Leo: “Ik hoop dat we in de toekomst een kleine honderd mensen bij elkaar hebben gebracht waar ook een soort adviesgroep uitvloeit. Die adviesgroep kan gekoppeld worden met de gemeente, zodat de adviesgroep ook als aanspreekpunt ondersteuning kan bieden aan Poolse mensen die net in Venray zijn komen wonen.”